Эмілій Лабейка паехаў ваяваць ва Ўкраіну ў пачатку поўнамаштабнага ўварваньня туды Расеі. Яму тады быў 21 год, цяпер яму 25.
«На мой погляд, ідзе вялікая падтрымка з боку Расеі. Трэба зь імі змагацца, каб у будучыні мы павышалі шанец на тое, што мы зможам зрабіць Беларусь вольнай і незалежнай. Таму было відавочна, што трэба дапамагаць Украіне», — кажа ён.
Ён паходзіць з Бабруйску, узяў сабе пазыўны «Бобр». Удзельнічаў у пратэстах 2020 году ў Бабруйску і ў Менску. Кінуў завочнае навучаньне ў Беларускім дзяржаўным унівэрсытэце інфарматыкі і радыёэлектронікі. У ліпені 2021 году зьехаў зь Беларусі ў Польшчу, працаваў у McDonald’s. Адзначае, што бацькі не падтрымалі ягоны выбар — і зьехаць зь Беларусі, і пайсьці ваяваць. Цяпер хлопец зь імі не кантактуе. У Беларусі ў яго таксама засталіся былая жонка і двое дзяцей. Зь імі ён таксама не стасуецца.
Пашпарт зьнішчылі падчас абстрэлу
Добраахвотнік расказаў, што ў траўні 2023 году ў Краматорску страціў пашпарт. Той згарэў.
«Пашпарт быў у куртцы. Так здарылася, што куртку зьнішчылі падчас абстрэлу. Куртка была не на мне», — расказвае ён.
Цяпер хлопец ня можа зрабіць новы пашпарт. Празь некалькі месяцаў пасьля страты дакумэнту, у верасьні 2023 году, выйшаў закон, паводле якога пашпарт можна зрабіць толькі ў Беларусі. Але на Радзіме хлопцу пагражае турма за тое, што ён ваюе на баку Ўкраіны.
Эмілій кажа, што спачатку не ўспрымаў гэтую праблему сур’ёзна.
«У мяне быў вайсковы білет. Я пэўны час знаходзіўся ў войску (Узброеных сілах Украіны). Нам казалі ў частцы, што дапамогуць, ніякіх праблем ня будзе, безь нічога не застанемся», — кажа суразмоўца.
Але, паводле Лабейкі, ягоная вайсковая частка не дапамагла разьвязаць праблему.
«У нас было багата беларусаў з такімі самымі праблемамі: у кагосьці пратэрмінаваны, у кагосьці страчаны (пашпарт). Але ніякай дапамогі ад часткі не было. Усё, што мы вырашалі, было з валянтэрскімі аб’яднаньнямі, праз кагосьці дзесьці», — кажа ён.
Зь ягоных словаў, людзі ў падобнай сытуацыі намагаліся пераехаць з Украіны, прыкладам, у Польшчу, і ўжо там разьвязваць пытаньне з дакумэнтамі.
«Адзначылі, што мне трэба паехаць у Беларусь»
Сёлета Лабейка спрабаваў падаць дакумэнты ў міграцыйную службу Ўкраіны, каб атрымаць дазвол на жыхарства ў краіне. Аднак яму адмовілі.
«Адмовілі, бо ў мяне не было арыгіналу пашпарту. Адзначылі, што мне трэба паехаць у Беларусь, каб яго аднавіць. Але гэта немагчыма», — расказвае добраахвотнік.
Сёлета ў чэрвені, расказвае Эмілій, ён звольніўся зь першага месца службы, Міжнароднага легіёну пры Галоўным упраўленьні выведкі Ўкраіны. У верасьні заканчваліся 90 дзён, цягам якіх ён мог заставацца ва Ўкраіне без афіцыйнай працы. Нядаўна добраахвотнік уладкаваўся ў новы вайсковы падразьдзел Узброеных сілаў Украіны. Ён зазначае, што ня можа канкрэтызаваць, куды менавіта, але гэта ўжо не міжнародная, а ўласна ўкраінская структура.
«У новым падразьдзеле зацягнуўся працэс звароту майго вайсковага білета з папярэдняй часткі. Але ў мяне зараз зноў будзе падстава знаходзіцца ва Ўкраіне. І калі мне аддадуць вайсковы білет, я буду імкнуцца падаць абскарджаньне адмовы ўжо ў суд», — дзеліцца ён.
Праз тое, што беларус ня мае ва Ўкраіне пашпарту, ён ня можа адкрыць банкаўскі рахунак, ня можа зарэгістравацца ў мэдычнай сыстэме і аформіць падатковы нумар Украіны. Лабейка кажа, што яму падаўжаюць дзеяньне ягонага старога банкаўскага рахунку. Але той банк, паслугамі якога ён раней карыстаўся, не пасуе для выплаты заробку ў новай вайсковай частцы. Ён спадзяецца, што з вайсковым білетам здолее адкрыць новы рахунак. Калі ж гэта не ўдасца, ён ня ведае, як будзе атрымліваць грошы.
«Трэба будзе нешта прыдумаць», — кажа ён.
«Уласьцівасьць гінуць»
Эмілій разважаў магчымасьць зьехаць з Украіны, бо падчас службы нажыў зьвязаныя з вайной хваробы, у прыватнасьці кішэчніку. Аднак з гэтымі хваробамі яго палічылі прыдатным да вайсковай службы.
«Гэта зьявілася пасьля Бахмуту, у 2023 годзе. Там былі ўсе фактары, якія ўплывалі на зьяўленьне гэтай хваробы: і стрэс, і харчаваньне паганае», — дзеліцца суразмоўца.
Аднак падчас бальнічнага ён перадумаў зьяжджаць з Украіны.
«Я падумаў, што справа недаробленая. Расейская імпэрыя працягвае існаваць, зьнішчае Ўкраіну. Гэта наш агульны вораг з Украінай. Я вырашыў, што хвароба — гэта пагана, але трэба знайсьці сябе на новым месцы і працягваць рабіць карыснае», — кажа ён.
Добраахвотнік прызнаецца, што найцяжэйшымі для яго былі першыя месяцы на вайне.
«Я прывыкаў да вайны, да баявых задач пад абстрэламі. З часам ставісься да гэтага прасьцей», — кажа ён.
Эмілій зь дзяцінства пасьля траўмы ня чуе на адно вуха. Кажа, што гэта непрыемна і нязручна.
«Падчас баявых дзеяньняў, на перадавой трэба чуць усё, што адбываецца навокал цябе, стрэлы, размовы праціўніка. А мне з адным вухам было цяжка кірунак вызначыць», — тлумачыць ён.
На вайне, расказвае добраахвотнік, ён атрымаў некалькі кантузіяў. Праз гэта ў яго бываюць праблемы з памяцьцю, сном, галаўныя болі. Дапамагаюць спраўляцца зь цяжкасьцямі кампутарныя гульні, пешыя шпацыры. Хлопец кажа, што за тры з паловай гады поўнамаштабнай вайны быў амаль на ўсіх кірунках фронту: Херсонскім, Данецкім, Запароскім, Харкаўскім.
«Цяжка бачыць, што гінуць людзі, гінуць твае пабрацімы. Гэта самае трывожнае. Твае пабрацімы, зь якімі ты прыяжджаў, зь якімі выходзіў на задачы, маюць такую ўласьцівасьць гінуць», — прызнаецца суразмоўца.
Ён падлічыў, што страціў ужо больш за 30 пабрацімаў, зь якімі быў асабіста знаёмы, зь якімі разам выходзіў на заданьні.
«Дзень ходзіш сумны, а потым трэба вяртацца да працы», — дзеліцца ён тым, як перажывае сьмерць паплечнікаў.
Эмілій дадае, што гібель таварышаў не зьнеахвочвае яго ваяваць, а, наадварот, падштурхоўвае працягваць справу.
«Інакш атрымаецца, што яны загінулі проста так», — падкрэсьлівае ён.
На пытаньне, што мусіць здарыцца, каб ён сышоў з вайны, добраахвотнік адказвае: «Ня ведаю, можа, калі заб’юць».
Суразмоўца кажа, што за час вайны цалкам зьмяніўся, памянялася ягонае стаўленьне да жыцьця.
«Дзесьці саромеўся. А зараз няма сэнсу саромецца, бо ўсякае можа здарыцца ў кожны момант. Усё ўспрымаецца з такой дрэннай думкай... Больш дасьведчаны стаў», — расказвае баец пра свае ўнутраныя зьмены.
Форум